در این بخش به روش مطالعه PQRST می پردازیم. این روش توسط دکتر ارنست هیلگارد، استاد دانشگاه استنفورد و از نظریه پردازان معروف در حوزه روانشناسی معرفی گردید.
کلمه PQRST مخفف Preview (مرور اجمالی)، Question (سؤال)، Read (خواندن)، Self-recitation (تلقین و تکرار) و Test (آزمون) است.
مبنای روش PQRST خواندن و به خاطرسپاری بدون فراموشی است و یکی از روش های بسیار مؤثر در مطالعه و درس خواندن محسوب می شود.
برای مطالعه بیشتر به ادامه مطلب مراجعه کنید.
روش مطالعه PQRST در پنج مرحله انجام میشود:
1) مرور اجمالی و پیش خوانی (Preview)
ابتدا با خواندن عنوان ها و دیدن تصاویر و نمودارها مروری اجمالی بر موضوع داشته باشید. در این مرحله، جزئیات و درک کامل مطلب، مورد نظر نیست. بهتر است خلاصه مطالب را در پایان فصول مطالعه کرده و به یک دید کلی برسید. در این مرحله، هدف ایجاد سؤال در ذهن است. در مرور اجمالی، آشنایی و سازماندهی مطالب در ذهن ایجاد میشود.
2) سؤال پرسیدن (Question)
برای یادگیری بهتر باید عناوین اصلی را به پرسش تبدیل کنید. با خواندن عناوین اصلی و طرح پرسش به دنبال جواب در موضوع باشید. از خود بپرسید مؤلف به دنبال چه چیزی بوده است و با درج این نوشتار قصد داشته چه موضوعی را بیان کند. طرح سوال ممکن است وقت شما را بگیرد و کمی مشکل باشد، ولی به طور چشمگیری تمرکز حواس و دقت شما را افزایش میدهد و موجب سهولت یادگیری شما میشود.
3) خواندن (Read)
اکنون زمانی است که باید مطلب موردنظر را با دقت بخوانید و جزئیات را به خاطر بسپارید. در هنگام مطالعه به دنبال یافتن جواب پرسش های مرحله قبل باشید. عبارات و یا مطالب مهم را علامت گذاری کنید البته نه همه ی مطالب را. در مراحل بعدی به این علامت گذاری ها نیاز پیدا خواهید کرد. در یک مطالعه صحیح بین ۱۵-۱۰ درصد متن علامت گذاری شده است. تمام گفتار و مطالب اصلی را با دقت و توجه به مفهوم بخوانید. در این مرحله هیچ نکته ای را حذف نکنید و از هیچ موضوعی نگذرید. چگونگی علامت گذاری وابسته به خود شماست. میتوانید بعد از مطالعه کامل یک درس، وقتی متوجه شدید که چه جملاتی یا چه کلماتی مهم هستند برگردید و آنها را علامتگذاری کنید.
4) تلقین و تکرار (Self-recitation)
در اصطلاح عمومی به این مرحله «درس پس دادن به خود» میگویند. اکنون زمانی است که مطالعه مطالب را با نکات دقیق و جزئیات به اتمام رسانده اید در این مرحله سعی کنید بدون نگاه کردن به مطلب، نکات مهم را برای خود بازگو کنید این روش یکی از بهترین روش های مطالعه است و به ثبت مطالب در حافظه منجر خواهد شد. لازم به ذکر است که این مرحله با حفظ مطلب تفاوت دارد و می بایست مطالب را با زبان خود بیان کنید. اطلاعات ارائه شده را با استفاده از جملات و عبارات خود بازگو نمایید.
در صورت امکان مطالب را با صدای بلند برای خود تکرار نمایید. پس از هر قسمت میتوانید مطالب خود را با متن اصلی مقایسه کنید و به تصحیح اشتباهات بپردازید. این روش مطالعه منجر به سازماندهی مطالب در ذهن میشود و با تکرار و به خاطر سپاری، مطالب را فرا خواهید گرفت. برای هر بخش یا پاراگراف این مراحل را به تفکیک اجرا کنید تا به تسلط موردنظر برسید.
5) آزمون (Test)
همانگونه که مشخص است در این مرحله، آزمون انجام خواهد شد. ولی چطور آزمونی!؟ وقتی تمام فصل ها را خواندید در فاصله های زمانی ۲، ۴، ۸ و ۱۶ روزه و... از خودتان آزمون بگیرید (تستی یا تشریحی فرقی ندارد). بعد از این که روی مسایل وقت گذاشتید و ذهنتان را درگیر کردید، اگر بدون شک به جواب نهایی رسیدید کلید پاسخنامه تست یا جواب نهایی تمرین را نگاه کنید. اگر درست بود که عالیست. تبریک می گویم شما موفق شدید ولی اگر درست نبود باز به سوال برگردید و یکبار دیگر روش حل مسئله را بررسی کنید. اگر نتوانستید به جواب دیگری برسید، پاسخنامه را نگاه نکنید، بلکه سراغ متن درس بروید و جواب سوال یا روش حل مسئله را از داخل درس پیدا کنید و دوباره به سوال برگردید تا زمانی که به جواب قطعی برسید. در آخر میتوانید به پاسخنامه هم نگاهی کنید. ولی اگر پاسخنامه از روش کوتاه و به اصطلاح تستی و سریع به جواب رسیده بود، اصلا توجه نکنید؛ زیرا روشی که شما رفته اید مفهومی تر است و اگر در آینده با سوال مشابهی مواجه شوید با کمی تفکر و دقت میتوانید پاسخ دهید. در پایان نکات لازم هر تست و یا تمرین رو یادداشت کنید.
این یک مرور عالی محسوب میشود. ۲ روز بعد ۱۰ تست و یا تمرین به همین روش حل کنید. دوباره ۴ روز بعد به همین شکل و .....
بر طبق پژوهشهای انجام شده روش مطالعه PQRST بر دیگر روشهای مطالعه ارجحیت دارد. در این روش، تکیه بر یادگیری فعالانه مطالب است که با تکرار چندباره مطالب و روخوانی ساده، تفاوت آشکاری دارد. پیشنهاد میکنیم تمام مراحل را طبق آنچه گفته شد انجام دهید تا به نتیجه موردنظر برسید. با توجه به تفاوت های فردی میتوان زمان در نظر گرفته شده برای هر بخش را کم یا زیاد کرد. مهم اجرای گام به گام مراحل گفته شده است که منجر به یادگیری و تثبیت در ذهن خواهد شد.
مطالب مشابه:
